Lületaşı Kuyuları / Türkmentokat Köyü @ Eskişehir

5/08/2012 02:07:00 ÖS beyaz altın, kuyu, lületaşı, meerschaum, ocak, sepetçi, taş, türkmen, türkmentokat 1 Comment

Daha önce şuradaki "Lületaşı Ocakları (Türkmentokat Köyü / Eskişehir)"  başlıklı yazımda biraz daha ayrıntılı bahsetmiştim, köyüm Türkmentokat'taki lületaşı ocaklarından. Ayrıntısını isteyen bu yazıdan okuyabilir fakat ben giriş olması nedeniyle kısaca bir hatırlatmak isterim lületaşını yine de...

Lületaşı işlenmesi kolay beyaz renkli, gözenekli bir mineraldir. Lületaşının dünyada en çok bulunduğu yer Eskişehir'dir. Bu ilimize bağlı Sepetçi köyünde bol miktarda bulunan lületaşı, umumiyetle pipo, sigara ağızlığı tesbih, biblo ve süs eşyası imalinde kullanılır. Toprak içinde, geniş damarlar içinde serpilmiş çakıl kümeleri halinde bulunan lületaşının, ana maddesi hidratlı bir magnezi silikattır.

Emici özelliği olması dolayısıyla, ağızlık ve pipo yapımında birinci sınıf malzeme sayılmaktadır. Tütünün meydana getirdiği nikotini bir filtre gibi emen lületaşı, zamanla sarımtrak bir renge girer.
Ülkemizde ilk defa bulunduğunda devlet tarafından işletilen lületaşı ocakları, bir müddet sonra özel sektöre devredilmiştir. Günümüzde, lületaşının bol miktarda bulunduğu Sepetçi ve civar köylerde 300'den fazla lületaşı ocağı bulunmaktadır. Çıkarılan taşlar, yine aynı bölgede mevcut bulunan atölyelerde işlenmektedir. Bölge halkının başlıca geçim kaynağı olan lületaşı, ülkemize büyük ölçüde döviz kazandırmaktadır.

Geçtiğimiz hafta sonu 6 Mayıs Hıdrellez nedeniyle köyümüzde her sene olduğu gibi yine bahar yemeği verildi, bereketli bir yıl olması için dualar edildi. Allah dualarımızı kabul etsin.

Yemekten sonra geçen sene domalan mantarı toplamaya gitmiştik fakat bu sene yağışlar yeteri kadar olmadığından mantar da yetişmemiş. Bu nedenle biz de çoluk çocuk hep birlikte köyümüzün arazisinde bulunan lületaşı ocaklarına gittik.

Aşağıdaki fotoğrafta en fazla 3-4 metre derinliğinde olup işi bittikten sonra kendiliğinden çöken ya da kapatılmış olan bir eski lületaşı ocağı görünmekte.

Bilmeyenler için yazayım lületaşı çokça bulunan, özel yöntemlerle ya da  kepçelerle çıkartılan bir maden değildir. (Belki maden sınıfına dahi girmiyordur) Son derece ilkel koşullarla mezar kazar gibi bir kaç metre derinliğinde kazılıp daha sonra belki karşıma çıkar umuduyla yerin altında tünel şeklinde ilerlenerek aranan bir madendir. Toprağın altında bolca bulunmaz, denk gelirse kazılan toprağın içinde irice patates gibi çıkartılan bir taş türüdür. İlk bulunduğunda sabun kıvamında olup işlemeye uygundur. Daha sonra kurudukça sertleşir ve işlenmesi zorlaşır.

Bu da bir başka eski lületaşı ocağı.

Lületaşının çıkartıldığı oyuklara "ocak" ya da "kuyu" denir. Maden denilebilecek kadar büyük olmamasından olsa gerek. Aşağıda ocakların bulunduğu bölgenin bir fotoğrafını görmektesiniz.  Bölgenin uydu görüntüsü için şuraya tıklayınız: http://maps.google.com/maps?t=h&hl=tr&ie=UTF8&source=embed&ll=39.687705,30.819826&spn=0.018395,0.045447&z=15

Bu da aynı yerin zoom yapılmış hali. İleride lületaşı arayan çalışanlar var.

Son derece ilkel koşullarda çukur kazılıp hemen hemen hiç bir güvenlik önlemi alınmadan, basit bir ip merdivenle çukurlara girilerek aranıyor lületaşı.

Bu da bir başka ocak. Çıkan diğer taş ve kayalar kuyunun etrafına siper yapar gibi dizilmiş.

Bu kuyunun derinliği diğerlerine göre bir hayli fazla. 10-15 metre arasında olduğunu tahmin ediyorum. Burası da işi bittikten sonra terk edilmiş.

Gölge bizzat bana ait...

Lületaşı hakkında biraz daha bilgi için, başta da belirttiğim gibi bir de şuradaki yazıma ve yazıdaki videolara göz atınız. --> Tıklayınız <--


Esen kalın...

8 Mayıs 2012 / Eskişehir